F r a n c i s c i M a u r o l y c i O p e r a M a t h e m a t i c a |
Introduzione | Help | Pianta | Sommario |
Diaphaneon, seu transparentium libellus | Pars secunda | Additio post 30am |
<- | App. | -> | <- | = | -> |
62 Exteriorem iridem non per reflexionem interioris360, ut in praemissa dictum est, utque complures opinantur, sed per solis radios ad visum circumquaque refractos ad angulum, qui dimidium octavamque361 recti partem comprehendit, generari362. 63 Dictum est in 25a363 primariam iridem, a solaribus radiis ad roridam nubem cadentibus ad visum reflecti per angulum, recti dimidium. Et id364, quoniam talis reflexio media est inter [C:46r][S:59] solis radium et perpendiculum stillicidiorum, quorum utrumque impedit reflexionem. Item sicut in additione 25ae365 dictum est, quoniam radius366 obtusus debilis est, et acutus obtunditur vicinitate primarii, ideoque reflexio ad angulum recti dimidium facta sortitur quandam convenientem mediocritatem. 64 Propterea sub tali reflexione generatio iridis consequitur maximam efficaciam. Huc accessit, quod sub tali367 reflexionis anguli368 per puncta octogonae figurae369 in singulis globulis repetita infinities repercussione roboratur efficacissimae colorationis causa. // Cumque nullus alius reflexionis angulus370 tali dignitate gaudeat, sequitur et371 nullum alium angulum efficacem372 esse ad iridis generationem. 65 // Una tamen reflexio, quae fit373 ad angulum ex recto quinque374 octavas375 habentem, quoniam suscipit octogoni376 distinctionem et prope accedit ad dictam dimidii recti mediocritatem, [A:13r] adepta est tantum virium ut posset secundariam iridem, licet languidiorem generare. // 66 Quod autem talis reflexio prope accedat ad reflexionem dimidii recti, patet, quoniam excedit tale dimidium octava parte recti. Quod vero etiam talis reflexio suscipit divisionem octogoni, patet, quoniam minimus numerus habens dimidium et octavam377 est 8378. Et ideo oportebit singulos quatuor379 rectos angulos, qui complent totum ambitum, in octo380 partes secari, et perinde381 totum circuitum382 in 32383 partes distingui, qui numerus quater384 numeratur ab octonario385. 67 Et ob id suscipit octogonalia intervalla, per quae successive repetitur repercussio ad exprimendos iridis secundariae colores. // Qui quidem in hac secundaria iride [C:46v] sunt languidiores ob triplicem causam. Quarum prima quidem386 est quod in hac, reflexio non fit per illum accommodatae mediocritatis radium, per quem fit in prima iride, quandoquidem haec reflexio discrepat387 ab illa per octavam388 recti anguli partem. 68 Et hinc dependet secunda389 causa, quoniam scilicet propter hanc discrepantiam, in hac iride non fit repercussio incidentibus et refractis, adductis et reductis, semperque repetitis radiis, per eosdem tantum390 octogoni angulos, quae fuerat potissima causa fortificandi colores, sicut fit in primaria iride, sed fit reflexio per alia puncta, cum distinguatur ambitus in 32391 partes, itaque debilitatur reflexio per alios anfractus, et perinde392 languidiores exhibet colores, dum radius perscrutatur393 plura quam octona puncta. 69 Tertia394 causa est multo notior, nam in hac395 iride, cum sit exterior, maior396 ambitus disgregat magis [S:60] virtutem colorandi atque debilitat, et virtus debilitata languidiores reddit colores. // Itaque satis constat ratio generationis huius secundariae iridis, quam falso quidam opinantur ex reflexione primariae, ut praemissa supponit, procreari.
Constat ergo398 quod sole399 horizontem occupante, sicut altitudo primariae iridis est graduum 45, ita tunc400 secundariae iridis fastigium habebit gradus 56 1/4401. // Patet, nam gradus 45 sunt recti anguli dimidium, gradus vero 56 1/4402 sunt recti dimidium et pars octava403. 71 Unde404 duarum iridum diametri sunt ad invicem sicut quinque ad quatuor. Item sole non405 minorem 56406 1/4407 gradibus habente [C:47r] altitudinem, non posse apparere secundariam iridem, eiusque altitudinem cum solis altitudine coniunctam efficere 56408 gradus 1/4409 . Corollarium410
72 Et manifestum fuit, huius secundariae iridis colores semper esse languidiores coloribus primariae, et cur ita sit assignatae sunt causae. [A:15r] Post Corollaria primae additionis ad 30am411
Itaque ut omnia paucis concludamus, cum reflexio solaris radii a rorida nube ad oculum sub dimidio recti anguli facta propter412 dictam octogoni radiationem per octo puncta repetitam in singulis globulis generet413 primariam atque coloratissimam iridem. 73 Iam nulla alia reflexio, nisi, quae ad dictam anguli quantitatem accedens, octogoni414 divisionem suscipiat, aliqualem iridem facere poterit415. Sed talis reflexio non est nisi, quae suscipit quinque tantum416 octavas417 recti, hoc est, angulum 56418 1/4419 graduum. Igitur ipsa faciet secundariam iridem. Nam si talis angulus habet 5/8420 recti unius, oportebit quatuor421 rectos singulos in 8422 partes, et ideo423 totum ambitum in424 32425 partes distingui426, in qua distinctione includitur octogoni divisio, nam 32427 in octonas partes secatur. // 74 Hanc autem dignitatem non habet angulus 60 graduum, quae428 postulat ambitum secari in senas partes, et perinde429 octogonum non suscipit. // Non angulus 50 graduum, quippe qui habet quinque nonas unius recti et requirit divisionem totius ambitus in 36 partes; a qua excluditur430 octo[C:47v]gonus. // Non angulus 40 graduum habens quatuor431 nonas unius recti, hoc est, nonam partem totius ambitus, et ob id octogonum non admittens432. // 75 Non caeteri433 anguli, neque maiores neque minores434 praedictis, quoniam maio[S:61]res quidem propter nimiam expansionem, minores vero propter vicinitatem radii primarii, debilitant omnem reflexionem. Superest igitur angulus praedictus435 56 1/4436 graduum, qui ad dictam dimidii recti praerogativam437 accedens, aliquid virium adeptus sit ad iridis simulationem438 tantummodo. 76 Sed quid439 dices quod altitudo iridis primariae non 45 graduum, sed paulo minor per observationem comperitur. Nescio quid hic respondeam, aut quid causae440 coniiciam441, nisi quod stillicidia seu guttae cadentes fiunt longiusculae et quasi ovales et a forma sphaerica442 discrepantes variant etiam angulum reflexionis et perinde443 radii celsitudinem444, quae in perfecte445 sphaericis figuris haberet recti dimidium. |
Inizio della pagina |
-> |