XXIII.

Francesco Maurolico a Francisco Borgia

Messina, 16 aprile 1569

L'autografo, conservato presso l'Archivum Romanum Societatis Iesu (Ital. 137 c. 95r) è indirizzato a Francisco Borgia, Preposito generale della Compagnia di Gesù. Sulla c. 95r, nell'angolo superiore interno, nota d'archivio: ``Messane 16 april 1569''. Sulla c. 96v, nell'angolo superiore interno, disposta verticalmente, nota d'archivio: ``1569 -- Messina -- Franc. Drauordius Abbas. 16 -- Aprilis''. La lettera è stata pubblicata per la prima volta in (Scaduto 1949, pp. 134-135 ) con qualche inesattezza. Il testo che presentiamo segue la lezione di D'Alessandro, Napolitani, 2001 ). [A:95r]

Ill.^mo ac Rev.^mo Domino

D. Francisco Borgiae Societatis Iesu praefecto generali

Franciscus Maurolycus Messanensis abbas S.P.D.

Si quis in hac rerum tempestate literarum studiis locus conceditur, omnino praecipuus invenitur in religiosorum collegiis et horum praesertim qui sub te praeside ac patrono militant. Ut enim eorum charitatis opera et artium bonarum exercitia (quae latissime patent) omittam, iam id quod ego expertus sum tacere minime possum. Qui cum olim ab adolescentia mathematicis disciplinis operam dedissem ac demum curarum sarcinis exoneratus monasticae quietis portum ac accessum quaererem, eorum qui scientias omnes affectant precibus fatigatus cogor ad intermissum studium redire. Nec quod ego sentio quodque verum est dissimulabo. Nam eorum suasu, hortatibus ac stimulis impulsus revixi et acutior evasi. Utque quantocyus eis satisfacerem meque quam primum possem ab istoc debito solverem, compendia quaedam edidi, in quibus summatim necessaria quaeque tangens pleraque ab aliis omissa, neglecta vel non animadversa supplevi. Hic nos favorem tuum ac patrocinium, R.me Praeses, imploramus tibique labores nostros commendamus ut opus tale authoritate tua fultum et ab invidiae iaculis tutum palam prodeat. Quod si impetrabimus, res non tantum in collegii tui, sed in studiosorum etiam omnium utilitatem redet, quippe qui, si quid in legendis his profecerint, id omne tibi acceptum referent. Illustrissimus Princeps D. Franciscus Santapacius Messanensium nunc strategus quanta cum laude in reipublicae huius administratione se gessit, tanto et intensiore affectu literatos fovet. Huic nuncupatoriam praescripsimus epistolam utpote viro de patria, de iuris aequitate deque literis benemerentissimo, ut liber geminato suffragio tanque navis velis remisque impulsa prospere navigaret. Vincentius Nucius Syracusius, qui in hoc Messanae D. Nicolai Collegio magna cum modestia et obedientia conversatur, hortando, sollicitando ac precando nihil operae, nihil laboris omisit ut opus praedictum compleretur et perinde benevolentiam tuam absque meo intercessu aut commendatione promeretur. Quae non minus mihi gratia extiterit quam si memetipsum tantandem diligeres.

Quod autem a Christophoro Clavio, qui ex familia tuorum Romae mathematicam profitetur, literas non receperim, admiror, cum ad eum scripsissem et eius operam in recognitione aut correctione nostrarum lucubrationum desiderassem. Nec minus R.di D. Hieronymi Dominec, ad quem simul literas dederam, responsum expectabam, quae quanti faciam et amem exprimere non valeo. Interea, si quid in obsequium servitiumque tuum potero, tuus, o generose, quid optes explorare labor, mihi iussa capessere fas est. Cura interim ut valeas.

Messanae, 16 april. M. D. LX. IX.

Se tibi commendat qui te venerande salutat

et breve Maurolycus scripsit epistolium.

Ill.mo ac R.mo domino, D. Francisco Borgiae, Societatis Iesu generali ac maximo Praefecto.